Była to jednostka z serii statków pasażerskich typu SP-45. Zbudowano go w 1965 r. w Warszawskiej Stoczni Rzecznej w Warszawie dla P.P. Żegluga Gdańska w Gdańsku.
Został nazwany DERKACZ.
Rysunek statku pasażerskiego DERKACZ. Rekonstrukcja wyglądu w 1975 r. (autor: W. Danielewicz)
Podstawowe dane techniczne: długość całkowita: 15,10 m; szerokość całkowita: 3,20 m; wysokość burt: 1,50 m; wysokość: 3,35 m; zanurzenie: 0,67 m; nośność: 3 tony.
Pierwotnie został wyposażony w jeden silnik główny, wysokoprężny typu 3L110; 3- cylindrowy; produkcji: CZNM Škoda, Praha, o mocy: 45 KM.
Numery rejestracyjne: Gd-I-7 [IŻŚr. Gdańsk]; GŻ-01-0025 [UŻŚr. Giżycko].
Statek zabierał na pokład 34 pasażerów. Był eksploatowany w rejsach wycieczkowych po porcie gdańskim oraz na linii: Gdańsk-Sobieszewo-Gdańsk.
Statek pasażerski DERKACZ na wodach rzeki Motławy w Gdańsku (źródło: archiwum autora)
Według Ryszarda Kowalskiego (Ostróda-Iława-Elbląg. Z dziejów żeglugi śródlądowej. Edytor Wers, Olsztyn 2016, s. 176) DERKACZ już w 1966 r. miał przewozić urlopowiczów i turystów z ośrodka wczasowego CRZZ w Tardzie nad jeziorem Bartężek, po tym i po okolicznych jeziorach.
Po 1975 r. został przebazowany do Elbląga, gdzie pływał m.in. na trasie Elbląg – pochylnia Całuny.
Statek DERKACZ na wodach rzeki Elbląg w Elblągu, pomiędzy Mostem Wysokim i Mostem Niskim
(źródło: archiwum autora)
Po niedługim czasie skierowano go do Ostródy i Iławy, gdzie pływał w rejsach wycieczkowych po Jeziorze Drwęckim i jeziorze Jeziorak.
Po sezonie 1977 r. został przekazany do P.P. Żegluga Mazurska w Giżycku Ekspozytura w Ostródzie.
Motorowiec DERKACZ w Giżycku (autor: W. Danielewicz)
W październiku 1978 r. „Derkacz” był niemym świadkiem tragedii, jaka wydarzyła się z jego udziałem. Ówczesny kierownik ostródzkiej ekspozytury Zdzisław P., nie posiadając stosownych uprawnień, uruchomił statek, zapraszając na pokład swego kolegę. Obydwaj wcześniej spożywali alkohol.
Dodatkowo wydał polecenie marynarzowi z innego statku, aby popłynął z nimi w ten okazjonalny „rejs”. Po pewnym czasie „Derkacz” powrócił do przystani w Ostródzie bez zabranych na pokład ludzi. Na statku był tylko nietrzeźwy kierownik ekspozytury, który nie potrafił wyjaśnić co się stało.
Powiadomiono Milicję Obywatelską i rozpoczęto poszukiwania. Po pewnym czasie w Jeziorze Drwęckim odnaleziono ciała marynarza i drugiego mężczyzny. Wykonana sekcja zwłok wykazała, że kolega kierownika ekspozytury był w chwili wypadku pod wpływem alkoholu, natomiast marynarz był trzeźwy. Na statku również podczas wizji lokalnej znaleziono butelki z wódką.
Statek pasażerski DERKACZ w zatoce miejskiej Jeziora Drwęckiego w Ostródzie (autor: W. Danielewicz)
Według jednej z wersji nietrzeźwy pasażer wypadł za burtę, a widząc to marynarz wskoczył do wody, aby go ratować, co niestety przypłacił życiem.
Według drugiej wersji podczas rejsu doszło do sprzeczki i szamotaniny pomiędzy nietrzeźwymi mężczyznami, w wyniku czego jeden z nich wypadł za burtę, a marynarz skoczył do wody, aby go ratować. Zdzisław P. odpłynął, pozostawiając ludzi własnemu losowi.
Sam zainteresowany nie potrafił wyjaśnić przyczyn tragedii. Został skazany przez sąd na 15 lat więzienia.
Statek „Derkacz” pływał w Ostródzie i Iławie do 1989 r. Po sezonie żeglugowym został przetransportowany do Giżycka, gdzie rozpoczęto jego dalszą eksploatację. Od 1995 r. Żegluga Mazurska przekształciła się w Spółkę z o.o.
Statek pasażerski DERKACZ w basenie portowym w Giżycku, na jeziorze Niegocin (autor: W. Danielewicz)
W 2002 r. „Derkacz” został przebudowany. Wymieniono mu silnik główny na wysokoprężny typu SW400 M2/1; 6-cylindrowy; produkcji Puckich Zakładów Mechanicznych w Pucku, o mocy: 70 kW [95 KM].
Statek pasażerski DERKACZ na Kanale Łuczańskim (wówczas Kanale Giżyckim) w Giżycku, w 2007 r.
(autor: W. Danielewicz)
Statek rozwija bezpieczną prędkość 14 km/h, a załoga liczy 2 osoby. Jednostkę przystosowano również do przewozu osób na wózkach inwalidzkich. Jednocześnie zmniejszono liczbę pasażerów z 34 do 20 osób.
Statek pasażerski DERKACZ płynący Kanałem Łuczańskim (wówczas Kanałem Giżyckim) w Giżycku, w 2007 r.
(autor: W. Danielewicz)
Statek „Derkacz” jest eksploatowany do dnia dzisiejszego na Wielkich Jeziorach Mazurskich.
SP-45 DERKACZ w Giżycku, w 2020 r. (autor: W. Danielewicz)
Waldemar Danielewicz
Gdańsk, kwiecień 2021 r.
Galeria zdjęć