Kraina Kanału Oberlandzkiego

    Był to drugi z kolei statek z serii typu SPJK, czyli Statek Pasażerski Jeziorowo-Kanałowy, przeznaczony specjalnie na Kanał Elbląski z jego pochylniami. Szerokość tych jednostek była limitowana przez najwęższą śluzę.

„Ptaszki” kanałowe w Elblągu i Ostródzie. Na obu zdjęciach ŁABĘDŹ po lewej stronie (autor: W. Danielewicz)

     Statek zbudowany został w Krakowie, w tamtejszej Krakowskiej Stoczni Rzecznej w 1965 r. Nazwany został ŁABĘDŹ i wszedł do eksploatacji w sezonie następnego, 1966 roku.

Statek pasażerski ŁABĘDŹ podczas prób na pochylni Całuny i pochylni Jelenie z projektantami statku z BPiSTR z Wrocławia oraz dyrekcją Żeglugi Gdańskiej (źródło: archiwum autora)

    Podstawowe dane techniczne: długość całkowita: 24,98 m; szerokość całkowita: 3,18 m; wysokość burt: 1,45 m; wysokość nierozbieralna: 2,64 m; zanurzenie: 1,06 m; nośność: 4 tony (wg PRS).

      Numery rejestracyjne: Gd-I-6 [IŻŚr. Gdańsk]; GD-01-018 [UŻŚr. Gdańsk]

Rysunek statku pasażerskiego ŁABĘDŹ. Wygląd około 2008 r. (autor: W. Danielewicz)

   Pierwotnie został wyposażony w jeden silnik główny, wysokoprężny typu 4L110; 4–cylindrowy; produkcji: CZNM Škoda, Praha, o mocy 60 KM.

Statek ŁABĘDŹ płynący rzeką Elbląg w 1981 r. Za sterami kpt. K. Bednarczyk (autor: W. Danielewicz)

Przebieg służby

    Jego pierwszym armatorem było P.P. Żegluga Gdańska w Gdańsku, z portem macierzystym Gdańsk. Załoga liczyła 4 ludzi.

     Pływał na trasie Ostróda-Elbląg-Ostróda. Rejs w jedną stronę trwał około 11 godzin.

Statek ŁABĘDŹ na szczycie pochylni Jelenie w drodze z Elbląga do Ostródy (źródło: archiwum autora)

   Po sezonie 1977 roku jednostka została przekazana P.P. Żegludze Mazurskiej w Giżycku Ekspozytura w Ostródzie. W 1978 roku zmieniono port macierzysty na Ostródę.

Statek ŁABĘDŹ w Ostródzie. Po lewej – z galą flagową na przystani Żeglugi, zapewne w czasie Dni Morza. Po prawej – na wysokości dawnego spichlerza (źródło: archiwum autora oraz W. Danielewicz)

    W 1991 roku „Łabędzia” przejęło Przedsiębiorstwo Państwowe Żegluga Ostródzko-Elbląska w Ostródzie, a dwa lata później P.P. ŻO-E zostaje częścią Zakładu Komunikacji Miejskiej w Ostródzie.

Statek ŁABĘDŹ w ostródzkim suchym doku w 2010 r. (autor: J. Miszewski)

    Na początku XXI w. (2003) „Łabędź” otrzymał nowy silnik wysokoprężny typu SW400 M2/1; 6–cylindrowy; produkcji: Wytwórnia Silników Wysokoprężnych, Andrychów/Puckie Zakłady Mechaniczne, Puck – o mocy 70 kW (90 KM).

Po lewej – statek ŁABĘDŹ przy głowie dolnej śluzy „Zielona”. Po prawej – statek ŁABĘDŹ na górnym stanowisku

pochylni „Buczyniec” (autor: J. Miszewski i M. Krężelewski)

   Mógł wówczas rozwijać bezpieczną prędkość 15 km/h, załoga liczyła 3 osoby i wolno mu było zabierać łącznie 65 pasażerów.

Po lewej – statek ŁABĘDŹ na styku Kanału Elbląskiego i Jeziora Druzno. Po prawej – statek ŁABĘDŹ

na Jeziorze Drwęckim przy dawnym moście kolejowym (autor: W. Koykos)

     Od 2011 roku statkiem zarządza Żegluga Ostródzko-Elbląska Sp. z o.o. w Ostródzie.

Po lewej – statek ŁABĘDŹ we wnętrzu śluzy „Miłomłyn”. Po prawej – statek ŁABĘDŹ na stoku pochylni „Oleśnica” (autor: W. Koykos)

     Długoletnimi kapitanami statku byli Kazimierz Bednarczyk i Stanisław Pawłowski

Po lewej – statek ŁABĘDŹ na stoku pochylni „Oleśnica”. Po prawej – statek ŁABĘDŹ na stoku pochylni „Buczyniec” (autor: W. Koykos)

   Od dłuższego czasu odstawiony i z „przetrąconymi skrzydłami” ŁABĘDŹ cumuje w ostródzkim Porcie Zimowym, być może w oczekiwaniu na generalny remont…

Statek ŁABĘDŹ w ostródzkim Porcie Zimowym w kwietniu 2021 r. (autor: C. Wawrzyński)

Waldemar Danielewicz

Gdańsk, kwiecień 2021 r.

Galeria zdjęć