Kraina Kanału Oberlandzkiego

    W piątek, 22 sierpnia 2025 roku, a więc w trakcie usuwania kolejnej awarii na pochylni Kąty, wykonano pierwszy krok na rzecz budowy… kolejnej pochylni kanałowej. Konkretnie podpisano umowę na realizację kompletnej dokumentacji projektowej na wykonanie modelu pochylni kanałowej ze statkiem pasażerskim i filaru koła kierunkowego.

Podpisanie umowy na wykonanie dokumentacji projektowej w siedzibie Żeglugi Ostródzko-Elbląskiej
(źródło: archiwum autora)

     Jak powinno być wszystkim wiadome, w latach 1854-1860 wybudowano na Kanale Elbląsko-Oberlandzkim odcinek „pochylniowy”, wówczas z 4 równiami pochyłymi: Buczyniec, Kąty, Oleśnica, Jelenie, a także 5 drewnianych śluz od strony jeziora Druzno.

    Następnie w latach 1874/76-1881/83 wzniesiono piątą pochylnię Całuny (1881, ostateczne oddanie do użytku 1883), w wyniku czego rozebrano 5 drewnianych śluz (1883). Współcześnie mamy więc 5 pochylni kanałowych, ale wkrótce ma się to zmienić!

Załączniki z postępowania „przetargowego”
(źródło: archiwum autora)

     Związek Gmin i Powiatów Kanału Elbląskiego i Pojezierza Iławskiego znajduje się w trakcie przygotowań do realizacji kolejnych zadań inwestycyjnych i rewitalizacyjnych, w ramach większego przedsięwzięcia, które możemy określić jako „Program Kanałowy II”, przy czym oficjalna nazwa to: przedsięwzięcie strategiczne pn. „SZLAK KULTUROWY KANAŁU ELBLĄSKIEGO”.

Widoczny od strony rufy statek pasażerski HEINI z turystami, wpływający z Rudej Wody na Kanał Ducki.
(źródło: www.bildarchiv-ostpreussen.de)

   W ramach tego przedsięwzięcia zostanie m.in. zrealizowany projekt, opisany jako: Remont historycznej jednostki pływającej – „Biedronka” i wyposażenie; stworzenie plenerowego modelu pochylni kanałowej ze statkiem pasażerskim – nabrzeże Jeziora Drwęckiego.”. Będzie to zatem Pochylnia Nr 6 „OSTRÓDA”.

Wizualizacja modelu pochylni nad Jeziorem Drwęckim – widok od strony rufy statku
(źródło: archiwum autora)

     Ten plenerowy model pochylni stanie się niewątpliwie „zdjęciową” atrakcją turystyczną, promującą nie tylko wycieczki po Kanale Elbląskim, ale też popularyzującą wiedzę o historii żeglugi pasażerskiej na szlaku kanałowym.

   Statek, który ostatecznie spocznie na wózku ostródzkiej pochylni, to oryginalna jednostka jeszcze z przedwojennej flotylli pasażerskiej ostródzkiego armatora Adolfa Tetzlaffa. Został on zbudowany w 1925 roku w Elblągu jako motorowiec do przewozów turystycznych – a więc w tym roku obchodzi swoje 100. urodziny!

Wizualizacja modelu pochylni nad Jeziorem Drwęckim – widok od strony dziobu statku
(źródło: archiwum autora)

    Nawiasem mówiąc, niedawno pozyskany przez elblążan statek pasażerski „Jantar” nie jest oryginalną jednostką kanałową do przewozu pasażerów, ale przerobioną z dawnej stalowej barki towarowej „Martha”.

   Statek Adolfa Tetzlaffa nosił pierwotnie nazwę „Heini”, ale starszym ostródzianom kojarzy się jako „Biedronka”, bo taką nazwę nosił przed długie, powojenne dziesięciolecia. W grudniu 2011 roku Żegluga Ostródzko-Elbląska odkupiła tę jednostkę (już leżącą na lądzie i dogorywającą z dala od wody) z rąk prywatnych, z myślą o jej ocaleniu od fizycznej zagłady i odrestaurowaniu.

Kadłub dawnej BIEDRONKI w Wałdowie. U góry – stojąca osoba to prawdopodobnie Edwin,
jeden z synów Adolfa Tetzlaffa, w 2004 r. U dołu – kadłub w kwietniu 2010 r.
(źródło: www.bildarchiv-ostpreussen.de oraz R. Kowalski)

   Statek przebywał (wciąż przebywa) na placu w siedzibie spółki żeglugowej przez kolejne 14 lat, by ostatecznie (w 2026 roku?) doczekać się naprawy i powrotu do dawnej świetności – tym razem jako eksponat i element makiety pochylniowej.

Widok kadłuba statku pasażerskiego HEINI/BIEDRONKA w dniu zawarcia umowy – 22 sierpnia 2025 roku
(źródło: archiwum autora)

   Wkrótce będzie można ponownie podziwiać „Heiniego” (”Biedronkę”), a tymczasem niech wyobraźnię wspomogą wizualizacje.

Wizualizacja modelu pochylni nad Jeziorem Drwęckim – widok od strony prawej burty statku
(źródło: archiwum autora)

   Ps. Jedno jest pewne: ta „ostródzka” pochylnia nie będzie ulegać awariom. Przynajmniej tym o zbyt dalekosiężnych skutkach…

Cezary Wawrzyński

Ostróda, sierpień 2025 r.

Galeria zdjęć