Kraina Kanału Oberlandzkiego

Krótki opis:

   Dwa wschodniopruskie kanały zwane Przekopami Fryderyka miały na celu połączenie dwóch wielkich systemów śródlądowych dróg wodnych – Niemna i Pregoły – a w konsekwencji Zalewu Kurońskiego z Zalewem Wiślanym.

Wielki Przekop Fryderyka i Mały Przekop Fryderyka

   Prace inżynieryjne rozpoczęto za panowania księcia pruskiego i elektora brandenburskiego Fryderyka Wilhelma I, stąd też zapewne nazwa całego systemu. Pierwszy kanał zaprojektowano w latach 1669-1671, a pierwszy odcinek przekopów, zwany później Małym Przekopem Fryderyka, został wykonany w ciągu 8 lat, pomiędzy rokiem 1675 i 1683. Główny fragment tej drogi wodnej liczył sobie blisko 6 km długości. (odejście od rzeki Gilge w Seckenburgu).

Wielki Przekop Fryderyka oraz Mały Przekop Fryderyka (kolor czerwony) na Mapie Rzeszy Niemieckiej z 1790 r.

   Po wybudowaniu w latach 30. XIX wieku Kanału Seckenburskiego (przez G.J. Steenke), bezpośrednie połączenie z rzeką Gilge zostało odcięte ziemnym wałem. Czasy świetności miejscowości Seckenburg (ros. Zapowiednoje) dawno minęły…

     Drugi odcinek przekopów, zwany później Wielkim Przekopem Fryderyka, został wykonany również w ciągu 8 lat, pomiędzy rokiem 1689 i 1697 .

    Cała droga wodna liczyła sobie blisko 19 km długości. Budowę rozpoczęto po śmierci Wielkiego Elektora Fryderyka, 11 lipca 1689 roku, a więc w dniu 32. urodzin jego następcy, późniejszego króla Prus Fryderyka I. W roku otwarcia (1697) nowy kanał otrzymał nazwę Friedrichsgraben (Przekop Fryderyka) – dla uczczenia panującego władcy, choć może syn chciał w tym przypadku uczcić pamięć swego ojca...

     Kanał został przebudowany w 1724 r., a następnie rozbudowany w latach 1732-1748 oraz 1823-1827.

Po lewej - Seckenburg i północny kraniec Małego Przekopu Fryderyka przed I wojną światową. Po prawej - targ rybny w Labiau i zachodni kraniec Wielkiego Przekopu Fryderyka przed II wojną światową

   Wielki Przekop Fryderyka rozpoczynał się na skrzyżowaniu wodnym z rzeką Niemenica oraz Kanałem Seckenburskim, a kończył się w Labiau (ros. Polessk), na skrzyżowaniu z rzeką Dejmą.

     Rzeka Gilge (ramię Niemna), od której odchodził Mały Przekop Fryderyka, a z którą łączył się Wielki Przekop Fryderyka (poprzez Kanał Seckenburski, ros. Primorskij Kanał) nosi od końca II wojny światowej nazwę Matrosowka. Wielki Przekop Fryderyka to współcześnie Polesskij Kanał, a Mały Przekop Fryderyka to Nemoninskij Kanał.

Miejsce: Obwód Kaliningradzki, Niemen i Zalew Kuroński

Data/Okres: kwiecień 2011 r. oraz maj 2013 r.

Autor: Cezary Wawrzyński

Opis książkowy: "Osiem wieków wschodniopruskiej żeglugi, kanałów i dróg wodnych". Rozdział III, s. 79-85

Galeria zdjęć